Vrijdag 23 januari 2015 staan 13 leden van onze vereniging vol verwachting in de entreehal van het Tropenmuseum te wachten. Met Koos van Brakel, hoofd collecties van het Nationaal Museum van Wereldculturen gaan we twee uren door het depot van het museum dwalen. We dalen af in de krochten van het museum, waar we eerst een uitleg krijgen over het ontstaan van de collectie. Oorspronkelijk was alles in Haarlem gevestigd, maar later is het verplaatst naar Amsterdam. Ook Artis had een collectie etnografica, want in navolging van de theorieën van Darwin, moesten exotische volken in het kader van de evolutie ook bestudeerd worden. Deze collectie is vervolgens overgeplaatst naar het Tropenmuseum. In deze collectie bevonden zich unieke stukken die door onderzoekers verzameld waren die soms als eerste blanken op een eiland kwamen. Om deze en nog een aantal andere redenen, is het museum in het bezit van een aantal unieke stukken.

Denk niet dat het museum alleen oude stukken verzameld. Zo zijn een paar jaar geleden nog twee Papuaschilden gekocht, die nog met de oorspronkelijke intenties gemaakt zijn, maar toch een zekere ontwikkeling te zien geven. Ook dat wil het museum laten zien.

We hebben onze tijd doorgebracht in de afdelingen voor Aziatische kunst en cultuur, met uiteraard vooral veel uit Indonesië, en Oceanië, met veel uit Papua-Nieuw-Guinea. Al rondlopend vielen we soms van de ene verbazing in de andere. Kortom, het was een geweldig boeiende middag en we willen er graag nog eens terugkomen! Omdat er geen foto’s voor publicatie gemaakt mogen worden, ziet u hier maar een paar indrukken.

 

Hans Hamers

 Op zondag 18 januari 2015 brachten 14 leden van de VVE een bezoek aan de tentoonstelling ‘Magisch Afrika, maskers en beelden uit Ivoorkust.De kunstenaars ontdekt.’ Ze kregen een rondleiding van Rutger der Kinderen.

 

 

Rutger der Kinderen, lid van de VVE, is betrokken geweest bij de inrichting van deze mooie expositie. Een belangrijk stuk, lange tijd uit het zicht van de organisatoren van het Rietberg Museum uit Zurich, bleek bij hem thuis te staan en is nu in de Nieuwe kerk in Amsterdam te bewonderen.

Hierbij een paar foto’s  gemaakt tijdens de rondleiding.

Harrie Gerritz is een schilder die zijn inspiratiebron: het landschap van Maas en Waal, in de loop der tijd heeft getransformeerd tot spannende geometrische vormen. Hij is een veelzijdig kunstenaar, die zowel twee- als driedimensionaal werk maakt. Daarnaast verzamelt hij etnografica.

Zijn werken worden geëxposeerd te midden van zijn etnografica collectie. De wisselwerking tussen beiden geeft een extra dimensie aan de werken. Een mooie gelegenheid om met elkaar te vergelijken en voor de liefhebber te filosoferen over westerse kunst  en etnografica.

 

Harrie Gerritz en de etnografische kust.
(ontleend aan de toespraak die kunstcriticus Koos Tuitjer hield bij de opening van expositie met werk van Harrie Gerritz in Galerie de Buytensael, op 9 maart 2003)

Bijna 100 jaar geleden ontdekte de schilder Picasso de magie van donker Afrika. Hij was gefascineerd door de kracht die uitging van deze exotische inspiratiebronnen. Veel kunstenaars probeerden zich nieuwe terreinen en een andere beeldwereld eigen te maken.

Harrie Gerritz was twintig jaar, toen hij als dienstplichtig marinier naar het toenmalige Nederlands Nieuw Guinea werd gestuurd. Opgegroeid in Woezik bij Wijchen bij Nijmegen wilde hij wel iets meer van de wereld zien. Op één van zijn tochten stuitte hij op een woest stromende rivier. Met hulp van enkele jonge Paoea’s bereikte veilig de overkant, zijn kostbare (foto)apparatuur bleef droog. Daar aangekomen wachtte hem een indrukwekkende verrassing: een aantal verpletterend mooie beelden. De vonk sloeg over en Harrie Gerritz was verkocht aan iets dat hij de rest van zijn leven met zich meedroeg: terug in Nederland ging hij etnografische beelden verzamelen en hij besloot kunstenaar te worden.

Het land van Maas en Waal vormde zijn inspiratiebron en de ruimte van het landschap werd zijn motief. Een ruimte, waarin de schilder de wereld zijn wil oplegt. De ruimte wordt gevangen in het beeld, en daarmee is de cirkel tussen de kunstenaar en de etnografische kunst rond.

Een paar jaar geleden hebben leden van onze vereniging stukken uit hun verzameling in bruikleen gegeven aan het Leder- en Schoenenmuseum in Waalwijk voor de tentoonstelling ‘Een tweede huid’. Momenteel is de heer Geert de Bruijn, van het museum, bezig met de voorbereidingen voor een tentoonstelling in 2015 met als werktitel: ‘De huid als beeldmiddel’.

Het museum zou daarvoor opnieuw de hulp van onze leden kunnen gebruiken. Het museum zou graag in bezit willen komen, in bruikleen, van de volgende objecten:

gereedschappen waarmee tatoeages en scarificaties werden aangebracht;

maskers die volgens tribale kleuren zijn beschilderd;

maskers met scarificaties;

beelden (hout) met scarificaties;

en deze ook in brons(Ife) en eventueel andere atributen die er mee te maken hebben zoals tatoeage stempels.

 

Als u objecten hebt die aan deze vraag voldoen en u zou ze voor de tentoonstelling in bruikleen willen geven, dan kunt u contact opnemen met:

de heer Geert de Bruijn,

email: geertdebruijn@hotmail.com

Bezoek aan de Galerie Afrika aan de Waal, Langstraat 9, 41 76 BC Tuil.

Een lentjezonnetje, leek het wel, zondag 16 februari 2014 in het dorpje Tuil. Wim Levens en Karin Westra ontvingen die middag 21 leden van de vereniging in hun galerie Afrika aan de Waal. Voor die gelegenheid was er een speciale expositie ingericht van objecten van de Bambara.

Wim verwelkomde zijn gasten met een boeiende inleiding op de betrokkenheid bij Afrika en Afrikaanse cultuur. Hij heeft drie jaar als tropenarts in Ghana gewerkt, Karin heeft veel gereisd en gefotografeerd in Afrika. Met hun galerie steunen zij de Stichting Madamfo. Zo komt de opbrengst ten goede aan projecten in de gezondheidszorg en het onderwijs in Ghana.

De ontvangst was hartelijk, er waren mooie spullen te zien en de gasten hadden elkaar veel te vertellen. Aan het einde van de middag was de galerie zes stukken armer en had de stichting Madamfo weer iets meer financiële middelen tot zijn beschikking. En een aantal VVE-leden ging tevreden met hun nieuwe aanwinst weer naar huis.

 

 

 

 

 

Meer informatie over de galerie kunt u vinden op hun www.afrikaaandewaal.nl

Stichting Madamfo: www.madamfo.com

Op zondagmiddag 19 januari verzamelde zich een grote groep leden van de VVE in ‘De Kalebas’ bij het Afrikamuseum in Berg en Dal. Er ontstonden geanimeerde gesprekken onder het nuttigen van een drankje. Nadat onze voorzitter, Jos Weerts, iedereen welkom had geheten en namens de VVE de beste wensen voor het nieuwe jaar overgebracht had, verplaatsten we ons richting

museum, waar we door Gerard van den Heuvel op zijn eigen wijze rondgeleid werden door de tijdelijke tentoonstelling ‘Uit de kast… nu op zaal’. Hij liet ons een aantal stukken zien die hem erg aanspraken of waarover aardige anekdotes te vertellen waren. Het was verrassend om te zien dat zulke fraaie stukken dus gewoon in depot staan! Het was al met al een geslaagde middag.

Agenda Algemene Ledenvergadering
Vereniging Vrienden Etnografica
23 juni 2013.

Tijd: 11.00 uur – 12.30 uur.
Plaats: Café-restaurant Soif, Mathenesserdijk 438, Delfshaven (010-4767436)

1. Opening en vaststellen van de agenda.
2. Openingswoord van de voorzitter.
3. Notulen van de Algemene Ledenvergadering van 3 juni 2012 (Zie website).
4. Verslag over het jaar 2012 van de secretaris:
-activiteiten, leden, Jaarboek, website, overige zaken.
5. Verslag over het jaar 2012 van de penningmeester:
– Jaarrekening 2012
– Verslag van de Kascommissie
– Begroting 2013.
6. Bestuur:
– rooster van aftreden
– voorstel tot herbenoeming Jos Weerts en tot benoeming Trudy van Dinter
7. Instellen werkgroep Beleidsplan 2013 – 2015.
– Toelichting door de voorzitter.
8. Wat verder ter tafel komt.
9. Rondvraag en sluiting.

Impressie bezoek Haus der Völker und Kulturen in Sankt Augustin (Duitsland).

Zondag 24 maart bezochten negen leden van de VvE het Haus der Völker und Kulturen in Sankt Augustin, tegenover Bonn op de oostelijke Rijnoever in Duitsland. Dit is, net als het Missiemuseum in Steyl bij Venlo, een museum van de Steyler Missionarissen. Zij verzamelden tal van voorwerpen in de gebieden waar zij als missionaris werkten en informeerden op die manier de mensen thuis over de culturen van deze volkeren. In Sankt Augustin zijn deze voorwerpen ruim en zeer fraai ten toon gesteld.

De afdeling “Afrika” bevat een aantal grote vitrines met een indrukwekkende hoeveelheid beelden of maskers van één bepaald volk. Zo is er, bijvoorbeeld, een indrukwekkende hoeveelheid maskers uit Kameroen, die zwevend in een grote ruimte zijn opgehangen.

Vooral de collectie uit Papua New Guinea springt eruit, zowel in de breedte als in de diepte. Buitengewoon fraaie en voor het merendeel zeer oude voorwerpen laten de cultuur uit een aantal gebieden in al zijn facetten zien, niet alleen, bijvoorbeeld, voorouderverering, maar ook voorwerpen die dagelijks worden gebruikt.

Aandoenlijk, maar zeker niet ieders’ smaak, zijn de christelijk-religieuze afbeeldingen en beelden die vanuit het locale perspectief zijn vervaardigd. Zo zijn er – overigens zeer goed uitgevoerde – afbeeldingen van de maagd Maria en Jezus in een Chinese context, en een indrukwekkend aantal bronzen figuren van Christus aan het kruis uit Congo (waaronder een aantal uit de 17-de en 18-de eeuw).

Dit alles is ruim, overzichtelijk ten toongesteld. Je merkt aan alles dat er respect is voor de andere volkeren en de andere culturen. Mede dankzij de toegewijde, geïnspireerde rondleiding van broeder Gebhard Rahe duurde het bezoek niet 1,5 uur, zoals gepland, maar ruim 2,5 uur. Het museum is elke eerste zondag van de maand open voor bezoekers. Een aanrader.

http://www.haus-voelker-und-kulturen.de/

Op zondag 3 februari 2013 was er een zgn. huisbezoek bij ons VVE-lid Jacobus Bakkers. 14 leden namen hieraan deel. Jacobus Bakkers heeft een mooie collectie Afrikaanse objecten, van West- tot Oost-Afrika, merendeels uit bekende collecties. Zijn werk als tropenarts in Kenia voegt een speciale dimensie toe: zo heeft hij een serie foto’s over initiatie-rites van de Maasai, waar hij ruim dertig jaar geleden bij aanwezig was. Naast verzamelaar is hij zelf ook actief met beeldende kunst bezig; een aantal beeldhouwwerken van zijn hand maken ook deel uit van zijn verzameling.

Excursie Missiemuseum Steyl

Op 26 augustus 2012 bezochten 26 leden en gasten van de vereniging het Missiemuseum in Steyl – Tegelen. Dit unieke museum is gesticht door de missionarissen van de Congregatie van het Woord Gods (SVD), die sinds 1879 voorwerpen verzamelden van de landen en culturen waar zij werkten. Dit museum bestaat sinds 1931; alle voorwerpen zijn dan ook verzameld tussen 1879 en 1931. Aan de inrichting en de opstelling van de voorwerpen is sinds 1931 niets veranderd.

De heer Jan Euwals heette het gezelschap welkom met een boeiende en geïnspireerde toelichting op de geschiedenis van het museum en de samenstelling van de collectie. De collectie bestaat niet alleen uit etnografische objecten, maar bevat ook een grote collectie opgezette dieren, insecten en vlinders en Javaans christelijk houtsnijwerk. De voorwerpen zijn gerangschikt naar soort en naar regio, zij zijn niet beschreven. Voor de fijnproevers leidde dit dan ook al snel tot geconcentreerde inspecties en geanimeerde discussies.

Foto

In het voorjaar organiseert de VVE een excursie naar een tweede museum dat door deze zgn. Steyler Missionarissen is gesticht, in Sankt Augustin bij Bonn.
Links: filmpje over Steyl
en website Missiemuseum Steyl.