informatie

0

Depotbezoek ‘s-Gravenzande

In april zijn er door de VVE drie excursies naar het depot van het Rijksmuseum voor Volkenkunde in ’s-Gravenzande georganiseerd. Zelf ben ik op 20 april mee geweest. Het depot is gevestigd in een aantal loodsen, waarvan je aan de buitenkant niet kunt vermoeden wat binnen op de schappen ligt. We werden gastvrij in de kantine ontvangen met een kopje koffie of thee en een koekje. Nadat we een formulier met huisregels ondertekend hadden, gingen we onder leiding van de beheerder en een paar assistenten en student-assistenten het eigenlijke depot in. In hoge verrijdbare archiefkasten ligt een uitgebreide schat aan etnografica. Waar we bij andere depotbezoeken op eerbiedwaardige afstand van de objecten moesten blijven, kregen we hier de kans om alles goed te bekijken en er werd zelfs een trap bij gehaald zodat ik terracotta objecten die hoger op de stellingkasten lagen, goed kon bekijken en eventueel fotograferen. Wat mij verbaasde, was het feit dat de beheerders alleen maar beheren/conserveren. Waar het toeschrijvingen van objecten en andere informatie betreft, wordt dat overgelaten aan onderzoekers en (gast)conservatoren van tentoonstellingen. Ze gaven ook aan eigenlijk met te weinig personeel te zijn om dat ook bij te houden. Uiteindelijk hebben we maar een fractie gezien van wat er werkelijk opgeslagen ligt, dus een herhaling zou zeker de moeite waard zijn!

Hans Hamers

0

Verslag van het bezoek aan de BRAFA

De BRAFA, verkorte naam voor Brussels Art Fair, is een van de oudste kunst- en antiekbeurzen ter wereld. Het is een warme, gastvrije beurs. Dat zit uiteraard in de eerste plaats in de kwaliteit van de deelnemers en het ruime aanbod. Zoals de BRAFA het zelf omschrijft: “…een eclectische beurs op mensenmaat met een gemoedelijke sfeer.” En het is een gastvrije beurs. Dat laatste kwam ook tot uitdrukking in de ontvangst (met de van onze zuiderburen bekende culinaire gastvrijheid) en de rondleiding die de organisatie had aangeboden aan leden van de VVE. Een gecombineerd gezelschap van de VVE en de Vereniging Tribale Kunst en Cultuur, 23 personen in totaal, werd op 27 januari j.l. ontvangen en rondgeleid. Dit jaar namen 13 galeriehouders deel die zich hebben toegelegd op etnografica. Bij vrijwel iedere stand die het gezelschap bezocht vonden geanimeerde en boeiende gesprekken plaats over de kwaliteit, de herkomst en de context van de aangeboden stukken. En vaak was men graag bereid om de geïnteresseerde bezoeker een speciaal voor deze gelegenheid vervaardigde catalogus mee te geven. Natuurlijk, de prijsstelling was meestal indrukwekkend, hoewel ook fraaie objecten gekocht konden worden waarvan de prijs alleszins redelijk was. Een groot voordeel van een beurs is de garantie dat hetgeen wordt aangeboden van hoge en betrouwbare kwaliteit is. Je koopt dan ook nooit een ‘kat in de zak’, als je op een beurs als deze koopt.

Wie niet in de gelegenheid was om mee te gaan en toch een indruk wil krijgen: de catalogus is online te bekijken: http://www.brafa.art/catalogue-nl

0

Vrijdag 23 september stonden wij, een aantal leden van de V.V.E. en van de vereniging Tribale Kunst & Cultuur, klaar om Paul Faber te volgen. Paul Faber is de maker van de expositie Afrika 010. Paul kent de collectie goed, hij werkte eerder bij het Wereldmuseum. Samen met zijn collega Sonja Wijs zocht hij maandenlang in het depot die stukken uit die een verhaal kunnen vertellen over de ontstaansgeschiedenis van de Afrikacollectie. De collectie is sterk geworteld in Rotterdam en biedt ook inzicht in de onderlinge relatie tussen Afrika en Europa.
In deze expositie dus geen overzicht van de Afrikaanse kunst; de expositie begint in 19e eeuws Rotterdam. De eerste zaal is gewijd aan Hendrik Muller sr., koopman, verzamelaar en in 1883 stichter van het Museum voor Land- en Volkenkunde.  Als directeur van de NAHV, (Nieuwe Afrikaansche Handels-Vennootschap) kreeg hij verschillende etnografische voorwerpen aangeboden. Samen met zijn neef, Elie van Rijckevorsel, werd hij een gedreven verzamelaar. Ook het personeel werd aangemoedigd etnografische voorwerpen te bemachtigen en naar Rotterdam te verschepen. Dat werd het begin van de Afrika collectie van het Wereldmuseum.
Op de expositie hangen schitterende foto’s uit de 19e eeuw en deze geven ons een unieke blik op Afrika in die tijd. Er zijn foto’s van vorsten met hun gevolg, zoals we ze wel kennen, maar er is ook een studioportret van een Afrikaanse dame uit de betere kringen, gezeten op een Europees ogende stoel. De contacten met Europeanen leidden niet alleen tot een uitwisseling van handelswaar, maar komen ook tot uiting in voorwerpen, zoals kookpotten en stoelen die zowel Afrikaanse als Europese kenmerken bezitten.

Het topstuk van het Wereldmuseum, een manshoog masker met een kostuum van vogelveren en een januskop, een Ndunga, is ook opgesteld. De veren verwijzen naar de geestenwereld en wanneer het masker in functie was, boden ze een veilig verblijf aan de in het masker neergedaalde goden. Het werd gebruikt om balans te herstellen en dateert uit 1880.
In een volgende zaal zien we tientallen krachtbeelden (Nkisi). De vitrines laten ook een deel van de rugzijde van de beelden zien en geven zo zicht op de vaak schitterend bewerkte rugzijde. Of op een verborgen bilongo. Vaak is de bilongo verwijderd, maar in het grootste krachtbeeld wat hier te zien is, de Nkisi Nkondi Mangake, is deze nog intact.
In de volgende zalen is o.a. de collectie Piet en Ida Sanders te zien. Deze is, na een periode van onenigheid over de toekomst van de collectie, sinds januari 2016 weer terug in Rotterdam.
Afrika in de 20e eeuw wordt o.a. getoond aan de hand van de schitterende collectie doodskisten uit Ghana. Kane Kwei, een Ghanese houtbewerker ging rond 1960 doodskisten maken die een afspiegeling waren van het leven van de overlevende. Zo kan een man van aanzien een witte Mercedes als doodskist krijgen, en een visser een kist in de vorm van een vis. De mooiste vond ik de doodskist voor een moeder met een groot gezin: een enorme kip met kuikentjes om haar heen.
In de laatste zaal zien we o.a. een serie werken van de in Rotterdam wonende Afrikaanse kunstenaar Meschac Gaba. Hij kreeg de opdracht een serie van 13 architectuurpruiken te maken geïnspireerd op de iconische  architectuur van Rotterdam. We herkennen de Markthal, de Euromast en het nieuwe C.S. Deze “perruques architectures” vormen een symbolische ontmoeting tussen de rijke traditie van Afrikaans haarvlechtwerk en de befaamde moderne Rotterdamse architectuur.

Je zou deze expositie als volgt kunnen samenvatten: de eerste zalen tonen ons wat de Rotterdammers uit Afrika haalden, en beslaan een tijdsperiode van midden 19e tot midden 20e eeuw. De laatste zalen tonen ons wat Afrikanen ons brengen, en beslaan een tijdsperiode van eind 20e eeuw tot heden.

Paul Faber heeft ons zeer uitgebreid en met veel enthousiasme enkele van de vele verhalen vertelt die deze expositie oproepen en ons daarmee een inspirerende middag bezorgd.

0

Impressie Algemene Ledenvergadering 2016.

Op 29 mei ontving ons lid René Wijffels de VVE in zijn sfeervolle woonboerderij, waar hij tevens sinds kort in een afzonderlijke ruimte een galerie heeft ingericht. Achttien leden waren die zondagochtend en – middag naar het Brabantse Waspik gekomen; voor een kleine vereniging als de onze is dit een goede opkomst (zeker wanneer je bedenkt dat er ook nog vijf afmeldingen waren). Na een gastvrij onthaal met koffie en vlaai was er een levendige uitwisseling van ideeën en standpunten, met name over de mogelijkheden om leden te werven, om met andere etnografische verenigingen samen te werken en om het Jaarboek zo goed mogelijk onder de aandacht te brengen van verzamelaars, galerieën, musea en media. De financiële situatie van de VVE is gezond, er was in 2015 een positief saldo en de vereniging beschikt over een goede reserve. Frank Eerhart koppelde deze twee onderwerpen, Jaarboek en financiën, aan elkaar, niet geheel onvoorbereid. Hij stelde voor om een deel van de reserves te gebruiken om het Jaarboek te versterken. Auteurs en redactie doen nu dit belangrijke en intensieve werk volledig pro deo. Met bescheiden middelen is het mogelijk, bijvoorbeeld, om auteurs een geringe vergoeding te bieden. Dat vergroot de armslag van de redactie en daarmee ook van de vereniging. De vergadering stemde hier volmondig mee in. Na de lunch vertelde de gastheer over zijn zoek- en denkwerk om achtergrondinformatie over objecten te verzamelen. Hij illustreerde dit aan de hand van enkele voorbeelden die van hand tot hand gingen. In een uiterst genoeglijke sfeer, met een glas erbij, werd nog lang nagepraat. Met dank aan René Wijffels.

Het conceptverslag van deze vergadering kunt u terugvinden op de website in de rubriek ‘VVE – Jaarverslagen’.

0

Vrijdag 29 januari bracht een aantal leden van de VVE een bezoek aan de BRAFA in Brussel. Om 12:30u werden we door mw. Bernadette Beeckmans welkom geheten en gingen we, voorzien van een polsbandje, op weg naar een zaal waar we een glaasje dronken en ons tegoed konden doen aan een aantal lekkere hapjes. Vervolgens kregen we een rondleiding langs stands met bijzondere stukken, niet alleen etnografica, maar ook schilderijen en andere kunstobjecten. Er was van alles te zien: van het stenen tijdperk via antieken en middeleeuwen tot aan de moderne kunst. Omdat wij in etnografica geïnteresseerd zijn, werd aan die stands meer aandacht geschonken. Na deze rondleiding kon ieder zijns weegs gaan. Om 16:00u was er nog een discussie met een vierkoppig panel van deskundigen over de waarde van kunstobjecten, maar die discussie ging in het Frans en regelmatig in een rap tempo, waardoor maar flarden op te pikken waren. Wat in elk geval wél duidelijk werd, was het ontbreken van een goed museum voor moderne kunst. De collectie die in Belgisch bezit is, ligt hoofdzakelijk in de kelders van het Museum voor Schone Kunsten en kan vaak alleen op buitenlandse tentoonstellingen bekeken worden.
Na afloop konden we ons polsbandje inruilen voor een 4cm dikke catalogus met harde kaft, vol kleurenreproducties van kunstvoorwerpen die op de beurs te zien waren. Een mooie middag en voor herhaling vatbaar? (HH.2016)

1

Op zaterdag 31 oktober heeft Michiel Boerma van 17.30 tot 19.30u met leden van de VVE de Tribale kunst op de bovenste verdieping van veilinghuis De Zwaan bekeken.

0

Op zondag 11 oktober j. l. bezocht een tiental VVE-leden de jubilerende Galerie Kathy van der Pas en Steven van de Raedt; 25 jaar geleden openden zij hun galerie met Afrikaanse kunst in Rotterdam. Voor de VVE toonden zij daar nu zowel de actuele expositie “staande beelden” als hun privécollectie. Na op zeer gastvrije wijze ontvangen te zijn, vertelden de gastvrouw en gastheer iets over de 25-jarige geschiedenis van de galerie, Zij gingen openhartig in op de vele vragen van de aanwezigen, bijvoorbeeld op de vraag : “Wanneer houd je iets voor je eigen collectie en wanneer voor de verkoop?” Steven wees bijvoorbeeld op een fraai Mossi-beeld (zie foto). Ook als galeriehouder kom je soms iets tegen dat een kracht en uitstraling heeft waar niet aan valt te ontkomen. En dan koop je het, ook als je weet dat moeilijk is om voor een dergelijk object een klant te vinden. In een geanimeerde sfeer werd de dag afgesloten, maar niet nadat de voorzitter een aantal exemplaren van het recente Jaarboek en van de folder van de VVE aan Kathy en Steven heeft overhandigd. Voor de liefhebbers: op 14 en 15 november wordt de volgende tentoonstelling geopend, deze heeft als thema Ivoorkust/Côte d’Ivoire.

http://www.africanart.nl/

1

Plaats: Klok- en Peelmuseum in Asten, Ostaderstraat 23, 5721 WC Asten.

PROGRAMMA

13:00 uur: Algemene Ledenvergadering.

AGENDA:

1. Opening en vaststellen van de agenda
2. Openingswoord van de voorzitter
3. Notulen van de Algemene ledenvergadering van 21 september 2014 (zie website, besloten deel)
4. Verslag van de secretaris over 2014 (zie website, besloten deel)
5. Verslag van de penningmeester over 2014 (zie website, besloten deel)

• Jaarrekening 2014
• Begroting 2015

6. –     Verslag van de kascommissie
   –     Benoeming kascommissie
7. Verslag van de webmaster
8. Rooster van aftreden
9. Externe Contacten:
   –     Contact met de Vereniging Volkenkunde Breda
   –     Contact met de Vereniging Verre Culturen Delft
10. Overzicht activiteiten en plannen voor komend jaar
11. Wat verder ter tafel komt
12. Rondvraag en sluiting

15.00 – 16:00 uur: RONDLEIDING met gids door het museum.

0

Een bijzonder en zorgvuldig huisbezoek bij Dos en Bertie Winkel.

Acht leden van de Vereniging bezochten op zondag 12 april 2015 het huis van Dos en Bertie Winkel. Dos en Bertie zijn bijzondere mensen die al bijna vijftig jaar reizen hebben ondernomen naar volken en culturen rond de wereld. Hij is van oorsprong orthopedisch fysiotherapeut, zij lerares. Samen ontwikkelden zij hun passie voor reizen, culturen en fotografie. Sinds 2007 is de redding van de oceanen het voornaamste onderwerp in hun werk.

Door hun reizen naar Afrika kwamen zij in contact met de Afrikaanse cultuur en kunst. Hun specialiteit zijn de Ere Ibeji-beelden van de Yoruba uit Nigeria. Aan de hand van enkele zorgvuldig gekozen voorbeelden uit eigen collectie gaf Dos Winkel een compacte, leerzame toelichting op esthetiek en stijl, verweven met de geschiedenis van hun galerie in de jaren zeventig en tachtig in Delft en van hun reizen.

In alle opzichten was dit een bijzonder bezoek. Een bijzonder en zorgvuldig ingericht huis, een bijzondere en zorgvuldig samengestelde collectie, niet alleen van Ibeji´s, maar ook van andere Afrikaanse objecten, van Romeins glas en van Egyptische voorwerpen, bijzondere foto´s van volken en culturen. En het was een bijzondere en zorgvuldig voorbereide ontvangst.

http://www.dos-bertie-winkel.com

1