In 1973 kocht ik van een reizende Hausa handelaar in Umukoroshe 4 stenen figuurtjes.
Umukoroshe ligt in de Nigerdelta vlak bij Port Harcourt in oost Nigeria.
Het is wel zeker dat deze beeldjes niet uit deze streek afkomstig zijn maar ik heb toen niet naar de herkomst gevraagd.
Alle 4 stellen zittende figuurtjes voor met opgetrokken knieën waarvan 3 met de handen onder de kin en 1 met de handen tegen de oren.
Waarschijnlijk moeten het mensen voorstellen maar in ieder geval 1 figuur lijkt veel op een aap, bij voorbeeld dril of mandril.
De hoogte varieert van 10 tot 15 cm.
Na veel zoeken in boeken en later op internet kwam ik tot de conclusie dat het waarschijnlijk om Nomoli (Nomori) of Pondo gaat.
Toch vind ik dat ze nog al verschillen met de exemplaren waarvan ik afbeeldingen heb kunnen vinden.
Bovendien zouden ze dan uit Sierra Leone of West-Liberia afkomstig moeten zijn.

In het boek ”AFRIKA de kunst der negervolkeren” staat: Een voorhistorisch raadselachtig produkt zijn de zeer verbreide Nomori speksteenbeeldjes die tezamen met metalen sieraden in akkers en tumuli zijn gevonden. Het staat vast dat zij ouder zijn dan de Mendi die thans het land bewonen. De Mendi menen dat zij van bovennatuurlijke oorsprong zijn en daarom magische kracht bezitten. Zij zetten de Nomori onder een bladerdak in hun rijstvelden, waar zij er offers aan brengen en ze aanroepen. Blijft het effect uit dan worden zij met stokslagen tot activiteit aangespoord. Zij zijn zeer gevarieerd en levendig en komen in allerlei houdingen voor: rijdend, knielend, zittend met gekruiste benen, de handen aan de wangen of aan de sierband die het gezicht omlijst, uitgerust met speer en schild. De kop stelt een drastisch overdreven realistisch negertype voor met afgeplatte schedel, kikvorsachtige ogen, brede neus en sterk geaccentueerde mond.

Graag verneem ik of er onder de leden mensen zijn die zelf dergelijke beeldjes hebben of mij hier wat meer over kunnen vertellen.
Is het bij iemand bekend of dergelijke beeldjes ook dichter bij of in Nigeria gevonden zijn?

Max Ammer

0

In 2006 kocht ik van een verzamelaar de Chockwe honingpot waarvan hierbij een afbeelding.
De vorige eigenaar heeft het omstreeks 1975 in Brussel gekocht.
Er zitten nog resten van oude honingraat op de bodem.

Ondanks veel zoeken op het internet en in boeken heb ik nog geen afbeelding of beschrijving van een soortgelijk voorwerp kunnen vinden.

Een van onze leden aan wie ik een aantal foto’s stuurde was van mening dat het hier gaat om een mooi voorbeeld van een object dat voor ons gemaakt is en dat waarschijnlijk geen Chockwe dit ooit in handen gehad heeft.
Hij vind het typisch atelierwerk dat niets met etnografica te maken heeft en dat het vandaar in geen enkel overzicht is terug te vinden.

Zelf denk ik dat het feit dat het in geen enkel overzicht of publicatie is terug te vinden niet hoeft te betekenen dat het voor de westerse markt vervaardigd is.
Het tegendeel zou waar kunnen zijn omdat ik denk dat de voorwerpen die voor de westerse markt gemaakt worden toch meestal kopieën zijn van vroege exemplaren die zich in musea en particuliere collecties bevinden.
De voorwerpen dus die in talloze publicaties zijn beschreven en waarvan in vele boeken en tegenwoordig ook op het internet foto’s te vinden zijn.
Zou het kunnen dat een invloedrijke lokale bestuurder aan een houtsnijder opdracht heeft gegeven om het te maken voor eigen gebruik?
In dat geval gaat het dus maar om een of hooguit enkele exemplaren.
Mag je zoiets omdat het geen kopie is van iets dat al generaties lang gemaakt wordt dan geen etnografica noemen?
Dat er nog resten van honingraat op de bodem zitten geeft mij ook het gevoel dat het in ieder geval voor eigen gebruik gemaakt is.

Natuurlijk ben ik hierover bevooroordeeld.
Daarom zou ik hierover de mening van zoveel mogelijk leden vernemen.
Als iemand toch een soortgelijk voorwerp al eens ergens gezien heeft verneem ik dat natuurlijk graag.

Max Ammer

0