results
Sotheby’s New York 16 mei 2013.

Niet minder dan 174 kavels werden donderdag 16 mei vanaf 10 uur geveild: 52 pre-Columbiaans en uit Oceanië, de rest Afrikaans.

In deel 1 moest lot 42 het topstuk worden: een 98 cm groot beeld van een mythische heldin uit Astrolabe Bay, Papua Nieuw Guinea (foto 1). Dergelijke beelden worden telum genoemd. Er zijn 4 exemplaren van bekend, 3 mannelijke en één vrouwelijke. De 3 mannelijke beelden bevinden zich alle in museale collecties waarvan 1 in het Rijksmuseum voor Volkenkunde in Leiden, het vrouwelijke is het enige in privé bezit. De vorm doet wat denken aan de fluitstoppers van de Biwat. Elk beeld had een eigen naam, en werd om de zoveel jaar opgesteld in het mannenhuis van de clan. Het stelt waarschijnlijk een mythische voorouder voor en kwam tussen bij de besnijdenis. De figuur toont een aantal motieven met ceremoniële betekenis. Op het hoofd draagt hij een muts uit schors op een kapsel versierd met varkenstanden en schelpenringen, hetgeen wijst op zijn status van belangrijk man. In de uitgerekte oorlellen zitten ringen in schildpadschelp. Rond de bovenarmen zitten armbanden. Dergelijke armbanden werden door de vader gemaakt en aan zijn pas besneden zoon gegeven als teken van overgang naar volwassenheid. In de mond draagt hij een ‘bul’, gemaakt van vezels en varkenstanden. Deze staat symbool voor de gedode vijand en werd gedragen tijdens de dans en tijdens gevechten om de vijand schrik aan te jagen. Bij een schatting van 600-900.000$ werd er uiteindelijk 625.000 voor neergeteld.

Vermelden we verder nog lot 9, een stenen Olmec figuur voor 320.000$, en lot 15, een vrouwelijke Chupicuaro figuur voor 150.000$. Uiteindelijk werden 39 van de 52 stukken verkocht (75%).

Bij het Afrikaanse aanbod vinden we de collectie terug van Warren Robins. Hij was de stichter van het National Museum of African Art, een onderdeel van het Smithsonian Institution in Washington. Robins vertrok vanuit het idee van een centrum dat kunst en sociale wetenschappen zou gebruiken als onderwijsvehikel voor een betere interculturele en interraciale verstandhouding. Het museum diende als illustratie voor het onderwijs, en was het eerste in Amerika uitsluitend gewijd aan Afrikaanse kunst.

Met veel belangstelling werd uitgekeken naar lot 98, een Eket Ogbom hoofdtooi uit Nigerië (foto 2).

Het was een van de sleutelstukken van de beroemde tentoonstelling ‘Primitivism in the 20th Century Art in New York in 1984. Over de betekenis van het stuk is zo goed als niets bekend. Bij een schatting van 400-600.000 $ viel de hamer op 675.000. Lot 118, een vrouwelijke voorouderfiguur van de Mambila (foto 3), trok speciaal mijn aandacht. Ik heb er zelf ooit een (bijna perfecte) kopie van gehad, die voor een schijntje op een veiling van eigenaar veranderde. De kleinere exemplaren stonden als wachters tegen de geschilderde muur van een voorraadschuur. De zeldzame grotere werden gebruikt in de vooroudercultus. Het hoge voorhoofd en de uitpuilende ogen zijn een schoonheidsideaal en getuigen van de wijsheid en de kennis van de waarzeggerij. Schatting 400-600.000$, toegewezen voor 400.000.
Zeer eigenaardig: de 3 aangeboden Fang stukken konden niemand bekoren. Lot 58, een olifant masker haalde 140.000$, lot 68, een Dogon altaar in de vorm van een hond, steeg tot 150.000$, voor lot 106, een bronzen bel van de Yoruba, viel de hamer op 130.000$, lot 114, een Yoruba terracotta hoofd, veranderde voor 135.000$ van eigenaar, terwijl lot 123, een Yoruba ruiter, bij een schatting van 20-30.000$ steeg tot 125.000. Verassingen werden lot 125, een paleis deurstijl van de Bamileke, dat met 290.000$ 3x de schatting overtrof, en lot 132, een reliekfiguur van de Kota, slechts geschat op 10-15.000 en verkocht voor 235.000$. Een beschadigde Hemba voorouderfiguur (lot 152) haalde met 145.000$ net zijn laagste schatting niet, terwijl een ivoren Lega figuur zonder moeite voor 165.000$ werd toegewezen. In totaal werden 80 van de 120 aangeboden kavels (66%) verkocht.
Met 68% verkoop en een opbrengst van 7.248.751, kosten incluis, geen uitzonderlijke veiling.

Martin Lagrain